Manuscript Detail

AM 568 I-II 4to

Sögubók

Note

Tuttugu sögubrot úr sama handritinu, auk brots úr Egils sögu úr öðru handriti.

Brot sem merkt eru 21-23 í handritaskrá Kålunds verða eftir í Kaupmannahöfn. Þau eru úr öðru handriti.

Contents

Physical Description

Support
Pappír.
No. of leaves
197 blöð
Binding

Band frá mars 1994 - júní 1996 (215 mm x 175 mm). Hver efnisþáttur er í sérstakri pappakápu, hvert blað í plastvasa í pappírskápu. Pappakápunum raðað í þrjár öskjur, I-III.

Accompanying Material

  • Tíu lausir seðlar með hendi Árna Magnússonar með titlum.
  • Sjö lausir seðlar með 19. aldar hendi, með titlum. Á einn seðilinn hefur Agnethe Loth bætt við upplýsingum um gerð Hálfdanar sögu Brönufóstra.
  • Ljósrit af 5 seðlum á dönsku um ástand þessa handrits o.fl.

History

Provenance

Árni Magnússon fékk frá séra Árna Jónssyni á Neðri-Brekku (sjá seðil).

Acquisition

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 27. nóvember 1996.

Additional

Record History

Custodial History

Viðgert í Kaupmannahöfn í mars 1994 til júní 1996, sett í plastvasa í pappírskápur. Með fylgir nákvæm lýsing á ljósmyndun og viðgerð.

Surrogates

  • Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
  • Svart-hvítar ljósmyndir á Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi, keyptar af Arne Mann Nielsen í April 1972.

Bjarni Einarsson 1993, Um Eglutexta Möðruvallabókar í 17du aldar eftirritum Bjarni Einarsson 2001, Egils saga Skallagrímssonar. Bind I. A-redaktionen Björn K. Þórólfsson 1923, Havarðar saga Ísfirðings Reynir Þór Eggertsson, Undur í eldhúsinu : ölmusugjafir heilags Marteins í Helenu sögu einhentu Einar G. Pétursson 1998, Eddurit Jóns Guðmundssonar lærða Samantektir um skilning á Eddu og Að fornu í Þeirri gömlu norrænu kölluðust rúnir bæði ristingar og skrifelsi : Þættir úr fræðasögu 17. aldar Faulkes, A. 2000, Um Eddurit Jóns Guðmundssonar lærða. Andmælaræður Finnur Jónsson 1886, Egils saga Skallagrímssonar, tilligemed Egils större kvad Finnur Jónsson 1934, Vatsdæla saga Finnur Jónsson 1933, Bandamannasaga med Oddsþáttr. Ölkofra þáttr Haugen, S. 2008, Bautasteinn - fallos? Kring en tolkning av ett fornvästnordiskt ord Jakob Benediktsson 1980, Um Grænlandsrit. Andmælaræður Jóhannes Bjarni Sigtryggsson 2000, Hálfdanar saga Brönufóstra (a- og b-gerð) Kalinke, M. E. 1981, A werewolf in bears's clothing Larsson, L. 1893, [Friðþjófs saga]. Sagan ock rimorna om Friðþiófr hinn frækni Loth, A. 1965, Late Medieval Icelandic romances V Ohlsson, T. H. 2005, Seks papirstrimler i AM 578 g 4to Ohlsson, T. H. 2009, Tiodielis saga Ólafur Halldórsson 1958, Ólafs saga Tryggvasonar en mesta Ólafur Halldórsson 1978, Grænland í miðaldaritum Rafn, C. C. 1829, Fornaldar sögur Norðrlanda II. Seelow, H. 1989, Die isländischen Übersetzungen der deutschen Volksbücher. Handschriftenstudien zur Rezeption und Überlieferung ausländischer unterhaltender Literatur in Island in der Zeit zwischen Reformation und Aufklärung

Part I ~ AM 568 I 4to

Language of Text
Icelandic
1 (1r-16v)
Egils saga Skallagrímssonar
Incipit

… trolls i h[r]afnisstu

Explicit

Enn óxinn hliop nidr i stei[ninn]

Note

Óheil, vantar aftan af, texti einnig skertur vegna fúaskemmda.

Hluti af upphafsstafnum, en fyrirsögn hefur trosnað af.

Upphaf sögunnar til 38. k., l. 21.

Notuð neðanmáls í lesbrigðaskrá í  Editiones Arnamagnæanæ (A 19) 2001 .

Physical Description

Support
Pappír.
No. of leaves
16 blöð (180 +/- 1 mm x 142 +/- 1 mm). Blöð óregluleg vegna fúaskemmda.
Foliation

Plastvasarnir eru tölusettir: I. bl. 1 - I. bl. 16.

Collation

Stök blöð.

Layout

  • Leturflötur er 175 mm x 135 mm, miðað við eitt heillegasta blaðið.
  • Línufjöldi er u.þ.b. 46.
  • Eyður fyrir fyrirsagnir/kaflatöl víða, einkum í síðari hluta handritsins.

Condition

Handritið er mjög skaddað vegna fúa og eru öll blöð trosnuð á jöðrum.

Script

Ein hönd.

Óþekktur skrifari.

Decoration

Upphafsstafir dregnir stærra og dálítið skreyttir.

History

Origin

Tímasett til fyrri hluta 17. aldar (sjá  Katalog (I) 1889:729 ).

Part II ~ AM 568 II 4to

Language of Text
Icelandic
1 (1r-20r)
Egils saga Skallagrímssonar
Incipit

… Eiriks konungs ok færde honum ex[e]

Explicit

Skule atte J vij[kin]g vij orrus[tur]

Note

Óheil, vantar framan af og innan úr. Texti einnig skertur vegna fúaskemmda.

Hefst í 38. k., l. 14 og nær til loka sögunnar. Textinn hefst nokkurn veginn þar sem hann endar í AM 568 I 4to, þó eru nokkrar línur sameiginlegar.

Bl. 20v autt.

Upphaf sögunnar til 38. k., l. 21.

Notuð neðanmáls í lesbrigðaskrá í  Editiones Arnamagnæanæ (A 19) 2001 .

2 (21r-30r)
Vatnsdæla saga
Incipit

vænn ok giorvilegur, stilltur vel

Explicit

ok hiellt vel sijna tru

Note

Óheil, vantar framan af, texti einnig skertur vegna fúaskemmda.

Textinn hefst framarlega í 13. kafla og nær til loka sögunnar.

Bl. 30v autt.

3 (31r-40r)
Kjalnesinga saga
Incipit

… Ketils Flatnefs nam sier Kialar[nes]

Explicit

og lükum vær þar Kialarnesingia sogu

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda. Fyrirsögn ólæsileg.

4 (40r-43v)
Jökuls þáttur Búasonar
Rubric

[H]ER fÿlger sagan af Jokle

Incipit

Jøkle þotte nu illt verk sitt

Explicit

ok rijke effter hann ok lyk[ur] so fra honum at seigia.

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda.

5 (43v-48v)
Þorsteins þáttur bæjarmagns
Rubric

HIER Bÿriar Soguna af Þorsteine Bæiarmagn

Incipit

[J] þann tijma Hacon Jarl Sygurdar son ried fyrer Noreige

Explicit

þa huurfu hornen huijtingar | lukum vier ooooooooooooooooo barns.

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda.

6 (49r-59r)
Nikulás saga leikara
Rubric

… [KOnunge] sem kalladur var leikare

Incipit

[s]eigia sannlega fret(t)er utann og meistarar

Explicit

þotte meire agiætis madur verit hafa enn N(ikulas) k(onungur). Endar hier so þessa sogu

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda.

Fyrirsögn skert.

Text Class
7 (59v-64v)
Nitida saga
Incipit

[H]IER meiga vnger menn hey[ra]

Explicit

vier latum þar ecke sannara af ad seigia. Luke so þessari sogu

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda. Fyrirsögn hefur trosnað af.

Notuð neðanmáls í lesbrigðaskrá í  Editiones Arnamagnæanæ (B 24) 1965 .

Text Class
8 (65r-68v)
Valdimars saga
Incipit

… sterkur ad afle

Explicit

og hielldu vel sijna vin feinge … lifdu | og lijkur so þessare sogu | med godre heill | og hafe sa þ[…] skrifade

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda. Fyrirsögn hefur trosnað af.

Text Class
9 (69r-82v)
Víglundar saga
Rubric

[VIG]LUNDAR SAGA 1. CAP.

Incipit

[H]ARalldur hinn harfagre var son Haldanar suarta

Explicit

Sig(urdi) spaka Helgu d(ottur) sijn[a] … Gunnlogi oflata og voru iij brullaupenn þar

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda.

10 (83r-87v)
Friðþjófs saga
Rubric

af Fridþiof hinum fre…

Incipit

..le het konungur er ried fyrer Sygna fylke

Explicit

Hal(fdan) konungur aptur til rikiss sijns … vard ellegamall.

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda.

Fyrirsögn skert.

Á eftir sögunni (87v) er registur yfir sögurnar í bókinni.

11 (88r-95v)
Þórðar saga hreðu
Rubric

Sagan af ÞoRde HRED[U] skrifast hier epter

Incipit

Þordur hiet madur son Horda Kara

Explicit

Oc er Auzur sa ferd þeira þottist hann eigi hafa mannafla

Note

Vantar aftan af, texti einnig skertur vegna fúaskemmda.

Endar í 9. kafla, sbr. ÍF (XIV) 1959:207 .

12 (96r-107r)
Króka-Refs saga
Incipit

… helldur vel enn illa … kalladur madur eckj vinsæll af alþydu

Explicit

ok er margt gaufugra manna fra honum komed ok li[ukum] vier þar saugu Kroka Refs

Note

Vantar framan af fyrsta kafla, texti einnig skertur vegna fúaskemmda.

13 (107r)
Lausavísa
Incipit

Refur var haldinn rausnar samur | ráða klókur og tölu tamur

Text Class
14 (107v-114v)
Bandamanna saga
Incipit

… er ad Reykiu[m] … Ofeigs het Gunnlaug

Explicit

Jafnan sijdan hiellst vinatta þeira fedga … þeir lifdu bader ok lykur … manna sogu

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda. Fyrirsögn hefur trosnað af.

15 (115r-118v)
Orms þáttur Stórólfssonar
Rubric

SAGAN af ORme Stor[olfssyne]

Incipit

[H]ængur er madur nefndur

Explicit

og hiellt vel tru sijna ok endast hier saga Orms Storolfssonar

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda. Hluti fyrirsagnar hefur trosnað af.

16 (119r-127v)
Hávarðar saga Ísfirðings
Rubric

[SAG]an af Havarde Jsfirding

Incipit

[Þad er] vpphaf þessarar sogu ad Þorbiorn het madur

Explicit

og þotte verit hafa hid mesta micilmenne og lukum vier þar nu þessare sogu med þessu efne

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda. Hluti fyrirsagnar hefur trosnað af.

17 (128r-131v)
Kalmarstríðið
Incipit

seigia fra Suja kongi

Explicit

ad hann hafe þar

Note

Vantar framan og aftan á, texti einnig skertur vegna fúaskemmda.

Íslensk frásögn um bardaga Kristjáns 4. Danakonungs í Kalmarstríðinu.

Text Class
18 (132r-143v)
Helenu saga
Rubric

… og … merk[e]lig Historia vm … Helenam dotter kongins j Constantin[opel] …

Incipit

ÞEgar lidit var fra Christi fæding 1080 ar

Explicit

Glede og huerskyns ynde …

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda. Hluti fyrirsagnar hefur trosnað af.

Síðustu orðin illlæsileg.

Text Class
19 (144r-169v)
Flóres saga og Leó
Rubric

[S]AGan af keisaranu[m Oc]ta[vianus] og hanns sonum tueimur Flores og Leo. Eirnen af drottningunne keisarans þeira modur

Incipit

A dogum konungsins Dagoberti j Frankrijke rijkte j Rom einn volldugur, vijz og dygdarijkur keÿsare

Explicit

hafde so heimuglega þann fyrerkomed ad eingen

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda. Hluti fyrirsagnar hefur trosnað af.

Bl. 169v upprunalega autt.

Text Class
20 (170r-177v)
Hálfdanar saga Brönufóstra
Incipit

og viturlega sagdest hann radu

Explicit

j langa tijma, og radagiórdar madur. Enn er Ol(afur) k(onungur) and[adist] …

Note

Vantar framan og aftan af. Texti einnig skertur vegna fúaskemmda.

Textinn hefst í lok þriðja kafla.

21 (178r-181r)
Tiodels saga riddara
Rubric

oooools saga

Incipit

… Rid[dare] var sa er Tiodel hiet og bygde j borg

Explicit

huersu Gud vard henne reidur

Note

Texti skertur vegna fúaskemmda. Fyrirsögn hefur að mestu trosnað af.

Text Class
22 (181r-181v)
Um tilburð í Konstantínópel
Rubric

[U]m þann mykla tilburd sem hia Tÿrkianum J Constantinopol, huad ad vtþydde sa gamle og vijse MorBecha hans stiornumeistare, oc var fyrir þad giordur vtlægur

Incipit

Stormegtigaste forste og herra

Explicit

fyrer saker elsku og

Note

Vantar aftan af. Texti skertur vegna fúaskemmda.

Text Class

Physical Description

Support
Pappír.
No. of leaves
181 blað (190 +/- 1 mm x 150 +/- 1 mm). Blöðin eru óregluleg vegna fúaskemmda, mál eru tekin af einu heillegasta blaðinu.
Foliation

Hver efnisþáttur um sig blaðmerktur á plastvösum.

Collation

Stök blöð.

Layout

  • Leturflötur er 175 mm x 135 mm, miðað við eitt heillegasta blaðið.
  • Línufjöldi er u.þ.b 44-50.
  • Síðustu orð á síðu hanga gjarnan undir leturfleti.
  • Eyður fyrir kaflafyrirsagnir og upphafsstafi víða.
  • Lok efnisþáttar enda í totu á 59r, 64r, 127v.

Condition

  • Handritið er mjög skaddað vegna fúa og eru öll blöðin trosnuð á jöðrum.
  • Tvö blöð vantar innanúr, hið fyrra á milli 9 og 10 og hið síðara á milli 12 og 13 (sjá  Bjarni Einarsson 1993:44 ).

Script

Ein hönd.

Óþekktur skrifari, hroðvirknislega skrifað.

Decoration

Upphafsstafir víða dregnir stærra og örlítið skreyttir.

Á 69r-82v eru kaflanúmer fyllt með appelsínugulum lit og gjarnan strikað yfir og undir fyrstu orð í kafla.

Additions

  • Á 166v hefur Páll Jónsson bætt við lausavísu, ásamt nafni sínu. Upphaf: Vísur einar vil hér byrja | virðar hlíði á þetta smíði.
  • Spássíukrot, e.t.v. með hendi skrifara, á 21v, 89v, 92v, 129v, 146r, 178v, 181r-v.
  • Sums staðar virðist kaflanúmerum hafa verið bætt við, stundum í eyður og stundum á spássíu.

History

Origin

Tímasett til fyrri hluta 17. aldar (sjá  Katalog (I) 1889:729 ).

Samkvæmt efnisyfirliti (83v) hafa upprunalega verið í handritinu að auki brot úr Grettis sögu (milli 9. og 10. efnisþáttar) og Sálus saga og Nikanórs (milli 17. og 18. efnisþáttar).

Bibliography

Author: Faulkes, Anthony, Már Jónsson
Title: Um Eddurit Jóns Guðmundssonar lærða. Andmælaræður, Gripla
Scope: 11
Title: Um Eglutexta Möðruvallabókar í 17du aldar eftirritum, Gripla
Editor: Bjarni Einarsson
Scope: VIII
Title: , Egils saga Skallagrímssonar. Bind I. A-redaktionen
Editor: Bjarni Einarsson
Scope: 19
Title: , Havarðar saga Ísfirðings
Editor: Björn K. Þórólfsson
Scope: 47
Title: Fornaldar sögur Norðrlanda II.
Editor: Rafn, C. C.
Title: , Egils saga Skallagrímssonar, tilligemed Egils större kvad
Editor: Finnur Jónsson
Scope: 17
Title: , Bandamannasaga med Oddsþáttr. Ölkofra þáttr
Editor: Finnur Jónsson
Scope: 57
Title: , Vatsdæla saga
Editor: Finnur Jónsson
Scope: 58
Author: Jakob Benediktsson, Jón Samsonarson
Title: Gripla, Um Grænlandsrit. Andmælaræður
Scope: 4
Author: Jóhannes Bjarni Sigtryggsson
Title: Hálfdanar saga Brönufóstra (a- og b-gerð)
Author: Kalinke, Marianne E.
Title: A werewolf in bears's clothing,
Scope: 3-4
Author: Ohlsson, Tove Hovn
Title: Seks papirstrimler i AM 578 g 4to,
Scope: p. 327-342
Title: , Tiodielis saga
Editor: Ohlsson, Tove Hovn
Scope: 72
Author: Ólafur Halldórsson
Title: , Ólafs saga Tryggvasonar en mesta
Scope: 1
Author: Ólafur Halldórsson
Title: Grænland í miðaldaritum

Metadata