Manuscript Detail

AM 409 a I-VI 4to

Krukkspá og annálar ; Ísland, 1600-1700

Note
Samsett úr sex handritum.

Contents

Physical Description

Support
Pappír með vatnsmerkjum.
No. of leaves
i + 33 + i blað.
Foliation

Handritin hafa öll verið blaðmerkt í einu með blýanti 1-37.

Binding

Band frá júlí 1968 (219 mm x 190 mm x 16 mm). Pappaspjöld og kjölur klædd fínofnum líndúki. Tvö saurblöð úr bandi. Handritið liggur í öskju.

Accompanying Material

Seðill (101 mm x 84 mm) er staðsettur fyrir aftan fremra saurblað. Árni Magnússon hefur skrifað: 1704 in Junio, feck eg þetta af Gudmundi Jonssyne i Mula i Fliotzhlïd. Yngri hönd hefur bætt við efst á blaðið að seðillinn hafi áður verið í miðju af AM 409 a VI 4to: Indlagt mellem bl. 32-33. Á versó-hlið er hluti af heimilisfangi sýnilegt, (umslag), sent til Árna Magnússonar á meðan hann var í Skálholti.

History

Origin

Ýmsir, t.d. Kålund 1889:xiv, Íslenzar þjóðsögur (I) 1862:614 og Jón Þorkelsson 1956:199-120 hafa talið Jón Guðmundsson lærða höfund þessa rits og AM 409 a I 4to eiginhandarrit hans. Fræðimenn hafa nú dregið þetta hvort tveggja alfarið í efa ( Halldór Hermannsson 1924:xviii og Einar G. Pétursson 1998:147-148 ).

Acquisition

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 25. október 1973.

Additional

Record History

  • MJG uppfærði með gögnum frá BS, February 19, 2024.
  • GI tölvuskráði December 02, 2002.
  • Kålund gekk frá handritinu til skráningar April 22, 1887 (Katalog (I) 1889:614-615 (nr. 1173)).

Custodial History

Viðgert og bundið af Birgitte Dall í júlí 1968. Eldra band fylgdi ekki með.

Surrogates

  • Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
  • Svart-hvítar ljósmyndir á Stofnun Árna Magnússonar, sem keypti þær af Arne Mann Nielsen July 07, 1972.

Part I ~ AM 409 a I 4to

Language of Text
Icelandic
1 (1r-4r)
Krukkspá
Incipit

Anno 1514 sper Jőn kruckur ...

Explicit

... Þetta til gamanz Giǫ̉rt | F I N I S

Note

Ýmsir hafa talið Jón Guðmundsson lærða höfund þessa rits og AM 409 a I 4to eiginhandarrit hans. Fræðimenn hafa nú dregið þetta hvort tveggja alfarið í efa ( Halldór Hermannsson 1924:xviii og Einar G. Pétursson 1998:147-148 ).

Physical Description

Support
Pappír með vatnsmerkjum.
  • Aðalmerki: Dárahöfuð með sjö bjöllum á kraga (bl. 1, 4 ).

    Mótmerki: Fangamark, tveir stafir (bl. 2, 3 ).

Vatnsmerki á seðli er stórt standandi ljón með kórónu, heldur á exi með bognu skafti.

No. of leaves
4 blöð (207-210 mm x 162 mm). Blað 4v er autt.
Foliation

Seinni tíma blýantsblaðmerking 2-5 (1r-4r). Seðill fremst er merktur sem blað 1.

Collation

Eitt kver: bl. 1-4 (1+4, 2+3), 2 tvinn.

Layout

  • Eindálka.
  • Leturflötur er c181 mm x 134 mm.
  • Línufjöldi er 33-35.
  • Eftirmáli ritsins endar í totu.
  • Griporð, pennaflúruð.

Condition
  • Blöð eru dökk og óhrein, sérstaklega bl. 4v.
  • Jaðar er óskorinn.
  • Viðgerðir með japönskum pappír á neðri hluta sumra blaða.
  • Öll blöð eru með lóðrétt brott í miðju. Bl. 4v eru tvö önnur lóðrétt brot sem gefa til kynna að blöðin hafi verið brotin tvisvar.
Script

Ein hönd, óþekktur skrifari, fljótaskrift.

Decoration

Fyrsta lína texta og fyrsta lína lokaerindi er skrifuð með kansellískrift.

Tveir mismunandi og litlir bókahnútar, bl. 4r.

Skreyting við eða umhverfis griporð.

Additions

Síðari tíma hönd hefur bætt við: Nr. 1 á spássíu á 1r.

Accompanying Material

Fastur seðill (205 mm x 162 mm) fremst með hendi Árna Magnússonar þar sem hann skrifar titil ritsins: Krucks=Spaa. Seðillinn er í reynd hluti af umslagi til Árna Magnússonar (sjá hinn hlutann við AM 409 a V 4to). Framan við seðilinn er annar seðill sem tilheyrir AM 409 a VI (sjá þar).

History

Origin

Skrifað á Íslandi. Kålund tímasetur handritið til 17. aldar. ( Katalog (I) 1889:614-615). ( Jón Þorkelsson tímasetur það hins vegar til c1650 1899:213 ).

Provenance

Það er ekki vitað hvernig handritið kom til Árna Magnússonar.

Part II ~ AM 409 a II 4to

Language of Text
Icelandic
1 (1r-8v)
Krukkspá
Incipit

Anno 1514 spaer Ion krukkur ...

Explicit

... Sæll er Jon þä [i þann] tÿma

Note

Ýmsir hafa talið Jón Guðmundsson lærða höfund þessa rits og AM 409 a I 4to eiginhandarrit hans. Fræðimenn hafa nú dregið þetta hvort tveggja alfarið í efa ( Halldór Hermannsson 1924:xviii og Einar G. Pétursson 1998:147-148 ).

Physical Description

Support
Pappír með vatnsmerkjum.
  • Aðalmerki: Einhvers konar skjaldarmerki (bl. 2, 5, 8 ).

Vatnsmerki á seðli, stórir stafir HHEVSER og ártalið 1692.

No. of leaves
8 blöð í oktavó (147-150 mm x 98 mm).
Foliation

Seinni tíma blýantsblaðmerking 7-14 (1r-8r). Kápublöð eru blaðmerkt sem blöð 6 og 15.

Collation

Eitt kver: bl. 1-8 (1+8, 2+7, 3+6, 4+5), 4 tvinn.

Layout

  • Eindálka.
  • Leturflötur er 128-135 mm x 84-86 mm.
  • Línufjöldi er 21-25.
  • Síðustu orð á síðu hanga undir leturfleti á 2r.
  • Griporð á 1r, pennaflúruð.

Condition

  • Bl. 8v örlítið máð.
  • Á öllum blöðunum eru göt eftir saumþráð upp við kjöl.

Script

Ein hönd, óþekktur skrifari, fljótaskrift.

Decoration

Bl. 8v: Ígildi bókahnúts.

Skreyting við eða umhverfis griporð.

Additions
  • Á 3r-v, 4r og 6r eru e.t.v. nokkurs konar áherslumerki á spássíum.
  • Síðari tíma hönd hefur bætt við Nr.2. með blýanti fremst á seðil.
Binding

Eldra band (169 mm x 106 mm) frá 1700-1728. Pappírskápu hefur verið slegið um handritið. Árni Magnússon skrifar titil ritsins framan á kápuna. Kápublöðin eru blaðmerkt sem blöð 6 og 15, en einnig hefur einhver (e.t.v. sá sami og blaðmerkti) skrifað: Nr. 2 á fremra kápublaðið. Um núverandi band, sjá inngangsfærslu.

Accompanying Material
  • Tvinn (168 mm x 105 mm) er utan um handritið. Árni Magnússon hefur skrifað á rektósíðu þess Krucks-Spá. með brúnu bleki.

History

Origin

Skrifað á Íslandi. Kålund tímasetur til 17. aldar ( Katalog (I) 1889:614-615).

Part III ~ AM 409 a III

Language of Text
Icelandic
3 (1r-8v)
Krukkspá
Rubric

(Nockud ur Krucks Spä.)

Incipit

Anno 1514. Späer Jön kruckur ...

Explicit

... Hier endast þad, sem eg sied hefe skrifad | af þessari spä, halldid til goda. Vale

Note

Hluti af ritinu.

Ýmsir hafa talið Jón Guðmundsson lærða höfund þessa rits og AM 409 a I 4to eiginhandarrit hans. Fræðimenn hafa nú dregið þetta hvort tveggja alfarið í efa ( Halldór Hermannsson 1924:xviii og Einar G. Pétursson 1998:147-148 ).

Physical Description

Support
Pappír með vatnsmerkjum.
  • Aðalmerki: Pro Patria (Maid of Dort) með fangamark AI undir (bl. 2, 3, 6, 7 ).

    Mótmerki: Fangamark "AI" (bl. 1, 4, 5, 8 ).

No. of leaves
8 blöð (202 mm x 165 mm.).
Foliation

Seinni tíma blýantsblaðmerking 16-23 (1r-8r).

Collation

Eitt kver: bl. 1-8 (1+8, 2+7, 3+6, 4+5), 4 tvinn.

Layout

  • Eindálka.
  • Leturflötur er 155-158 mm x 126 mm.
  • Línufjöldi er 23-28.
  • Leturflötur afmarkaður með þurroddi (ytri spássía).
  • Griporð á 1v, 4v, 7r og 7v.

Condition
  • Blöð eru óskorin og jaðar snjáður.
  • Gert hefur verið við bl. 1+8 (tvinn) með japönskum pappír, við kjöl.
Script

Ein hönd, óþekktur skrifari, fljótaskrift.

Decoration

Fyrirsögn og fyrsta lína texta skrifuð með kansellískrift.

Additions
  • Á spássíu á 1r stendur með hendi Árna Magnússonar: Ex charta Gud|mundi Thorlevii.
  • Síðari tíma hönd hefur bætt við Nr.3. á efri spássíu á bl. 1r.

History

Origin

Skrifað á Íslandi. Kålund tímasetur handritið til 17. aldar ( Katalog (I) 1889:614-615).

Part IV ~ AM 409 a IV

Language of Text
Icelandic
4 (1r-1v)
Krukkspá
Incipit

Krugs kuer spaaDomär 1501 ...

Explicit

... ma ec hafa nÿa sko a fotum og vel vtbwen til ferda

Note

Hluti af ritinu, en einnig er texti ögn skertur.

Brot.

Ýmsir hafa talið Jón Guðmundsson lærða höfund þessa rits og AM 409 a I 4to eiginhandarrit hans. Fræðimenn hafa nú dregið þetta hvort tveggja alfarið í efa ( Halldór Hermannsson 1924:xviii og Einar G. Pétursson 1998:147-148 ).

Physical Description

Support
Pappír. Ekkert vatnsmerki sýnilegt, en hægt að greina keðjur.
No. of leaves
1 blað (200 mm x 164 mm).
Foliation

Seinni tíma blýantsblaðmerking 24 (1r).

Collation

Eitt stakt blað.

Layout

  • Eindálka.
  • Leturflötur er 195 mm x 155 mm
  • Línufjöldi er 27-28.

Condition

  • Texti er ögn skertur vegna skemmda á blaði.
  • Strikað er yfir texta á 1v.
  • Gert hefur verið við blaðið með japönskum pappír.

Script

Ein hönd, óþekktur skrifari, blendingsskrift.

Decoration

Leifar efst á bl. 1r gefa til kynna að upphafstafir hafi verið dregnir hærri og verið skreyttir.

Ígildi bókarhnúts.

Additions
  • Leiðrétting með hendi skrifara á 1v.
  • Síðari tíma hönd hefur bætt við: Nr. 4 inn í leturflöt efst á 1r.

History

Origin

Skrifað á Íslandi. Kålund tímasetur handritið til 17. aldar ( Katalog (I) 1889:614-615).

Part V ~ AM 409 a V

Language of Text
Icelandic
5 (1r-2v)
Krukkspá
Rubric

Kruks Sp.

Incipit

Er skjede og frammfor ä eirnne Jölanött ...

Explicit

... mä | Jeg hafa n y a skä (!) ä fötum og fliötur til | ferda.

Note

Hluti af ritinu, sennilega afrit af AM 409 a IV 4to.

Ýmsir hafa talið Jón Guðmundsson lærða höfund þessa rits og AM 409 a I 4to eiginhandarrit hans. Fræðimenn hafa nú dregið þetta hvort tveggja alfarið í efa ( Halldór Hermannsson 1924:xviii og Einar G. Pétursson 1998:147-148 ).

Physical Description

Support
Pappír með vatnsmerkjum.
  • Aðalmerki: Texti: GOTT BEWAHR KÖNICH og stórri kórónu á bl. 2, og efri hluti stafanna HHEVSER 1692 á bl. 1. Neðri hluti stafanna má finna í AM 409 a II 4to.
  • Vatnsmerki á seðli, stórt standandi ljón með kórónu, heldur á exi með bognu skafti.
No. of leaves
2 blöð (210 mm x 165 mm).
Foliation

Seinni tíma blýantsblaðmerking 25-26 (1r-2r). Seðill aftast er merktur sem blað 27.

Collation

Tvinn: 1-2 (1+2).

Layout

  • Eindálka.
  • Leturflötur er 150 mm x 110 mm
  • Línufjöldi er 20.

Condition
  • Blöð eru óskorin.
  • Blöð eru mislit.
  • Gert hefur verið við jaðar með japönskum pappír og tvö stök blöð hafa verið fest saman (tvinn).
  • Blettir á bl. 1r.
  • Lóðrétt brot á báðum blöðum gefa til kynna að þau hafi verið brotin saman, bl. 1 yst.
Script

Ein hönd, óþekktur skrifari, fljótaskrift.

Decoration

Fyrirsögn dreginn stærri og lítilega skreytt.

Ígildi bókahnúts á 2v.

Additions
  • Lesbrigði og leiðréttingar á spássíum og inni í texta með hendi Árna Magnússonar. Á spássíu á 1r tilgreinir Árni hvaðan lesbrigði eru tekin, þ.e. úr handriti með hendi Jóns Erlendssonar í Villingaholti og öðru sem verið hafði í eigu Þormóðs Torfasonar.
  • Síðari tíma hönd hefur bætt við: Nr. 5 á spássíu á 1r.
Seal

Leifar af rauðu innsigli á umslagi sem hefur verið notið sem seðill.

Accompanying Material

Fastur seðill aftast með hendi Árna Magnússonar. Seðillinn er í reynd hluti af umslagi til Árna (sjá hinn hlutann við AM 409 a I 4to). Á umslaginu eru leifar af innsigli.

History

Origin

Skrifað á Íslandi. Kålund tímasetur handritið til 17. aldar ( Katalog (I) 1889:614-615).

Part VI ~ AM 409 a VI

Language of Text
Icelandic
1 (1r-1r)
Þau 7 heimsins furðuverk
Rubric

Þ 7 Heimsins furduverk

Incipit

Babilons murveger upbigder ...

Explicit

... og víser 5 þeim sem á siónuum voru, láti yfer 14. menn

Text Class
2 (1r-4v)
Þættir úr sögu Grikkja og Rómverja
Incipit

Umm þad land Nyremblani ...

Explicit

... og gaf skömakarjnn hlfu mejra fẏr|er þennann, enn hinn.

Text Class
3 (4v-7r)
Annáll
Incipit

Anno 1449. þann 28. octobr: var Christian greifi ...

Explicit

... 1646. Brann vopnahűs Kaupenhavnar

Note

Frá stjórnarárum dönsku konunganna Kristjáns I. til Kristjáns IV. (1449-1646).

Text Class
4 (7r-10v)
Annáll
Rubric

CHRONOLOGIA edr Tdar Registur | umm þad sjerlegasta, sem skjed hefur j verỏlldjnne … Sjerdeilis j Dan|mỏrk og krïngliggjandi Lỏndum.

Incipit

Anno mundi 60. sl Cain sinn brődur Abel i hel ...

Explicit

... þ lifdu þeir lærdu menn Beliramus og Joh: Scothus.

Note

Atburðir úr Gamla testamentinu, en einnig aðrir atburðir fram undir árið 1000.

Text Class
5 (10v-10v)
Krukkspá
Rubric

Fragment űr Krucks Spä

Incipit

Anno 1514. sper Jőn kruckur ...

Explicit

... verra er þ, enn dur, þvj einginn

Note

Vantar aftan af.

Ýmsir hafa talið Jón Guðmundsson lærða höfund þessa rits og AM 409 a I 4to eiginhandarrit hans. Fræðimenn hafa nú dregið þetta hvort tveggja alfarið í efa ( Halldór Hermannsson 1924:xviii og Einar G. Pétursson 1998:147-148 ).

Physical Description

Support
Pappír með vatnsmerkjum.
  • Aðalmerki: Skjaldarmerki Amsterdam með stöfum undir (bl. 1, 4, 8, 9 ).

    Mótmerki: Fangamark FCC(?) (bl. 2, 3, 5, 6, 7, 10 ).

No. of leaves
10 blöð (199-212 mm x 162-170 mm).
Foliation

Seinni tíma blýantsblaðmerking 28-37 (1r-10r).

Collation

Þrjú kver:

  • Kver I: bl. 1-4 (1+4, 2+3), 2 tvinn.
  • Kver II: bl. 5-6 (5+6), 1 tvinn.
  • Kver III: bl. 7-10 (7+10, 8+9), 2 tvinn.

Layout

  • Eindálka.
  • Leturflötur er 169-192 mm x 152-153 mm.
  • Línufjöldi er 27-36.
  • Síðasta orða á síðu hangir undir leturfleti á 5r og 10r.

Condition
  • Vantar aftan af handriti.
  • Blöð blettótt og óhrein.
  • Blöð eru óskorin.
  • Eldri viðgerð með japönskum pappír.
Script

Ein hönd, óþekktur skrifari, mismunandi skriftartegundir. Annað hvort skipti sami skrifari um skrift, eða fleiri hendur komu að verkinu.

Decoration

Fyrirsagnir og millifyrirsagnir dregnar stærri.

Örlítið pennaflúr er víða í stöðu griporðs.

Additions

Með síðari tíma hönd hefur verið bætt við: Nr. 6 á spássíu á 1r,

Accompanying Material

Fremst í AM 409 a I-VI 4to er seðill (sjá AM 409 a I 4to) með upplýsingum um feril VI. hluta. Áður lá þessi seðill milli bl. 5 og 6 í AM 409 a VI 4to. Aftan á seðlinum er sennilega brot úr bréfi til Árna Magnússonar.

History

Origin

Skrifað á Íslandi. Kålund tímasetur til 17. aldar ( Katalog (I) 1889:614-615).

Provenance

Árni Magnússon fékk handritið í June 1704 frá Guðmundi Jónssyni í Múla í Fljótshlíð (sbr. seðil).

Bibliography

Metadata
×
  • Place
  • Reykjavík
  • Institution
  • The Árni Magnússon Institute for Icelandic Studies
  • Repository
  • Stofnun Árna Magnússonar
  • Collection
  • Safn Árna Magnússonar
  • Shelfmark
  • AM 409 a I-VI 4to
  • XML
  • View as XML  
  • Notes
  • Send Feedback on Manuscript  

Metadata